James Webb Uzay Teleskobu (JWST), evrenin ilk dönemlerine ait sırları aydınlatmaya devam ediyor. Son gözlemler, evrenin “şafak” vaktindeki galaksilerin, günümüzdeki düzenli ve yapılaşmış galaksilerden çok farklı olduğunu ortaya koydu. Araştırmacılar, bu erken galaksileri “sıcak bir karışıklık” olarak tanımlıyor.
ScienceDaily ve Live Science’da yer alan bilgilere göre, araştırmacılar JWST kullanarak evren yaklaşık 800 milyon ila 1,5 milyar yaşındayken oluşmuş 250’den fazla genç galaksiyi inceledi.
Bulgular şaşırtıcı: Bu erken galaksiler, Samanyolu gibi düzenli dönen disk biçimlerinden ziyade, yoğun gazla dolu, kaotik sistemlerdi. Bu yapılar, sık sık yaşanan galaksi birleşmeleri, çarpışmalar ve şiddetli yıldız oluşum patlamalarıyla şekilleniyordu.
Türbülanslı Galaksiler ve Anlamı
Bu “türbülanslı” veya “kaotik” galaksiler, içerdikleri yoğun gaz, süpernova patlamalarıyla tetiklenen güçlü yıldız oluşumları ve aktif süper kütleli kara deliklerin etkisiyle sürekli hareketli ve düzensiz yapılara sahipti. Space.com’un belirttiği gibi, bu sistemler “yerleşmekte zorlanıyordu”.
Araştırmanın Önemi: Evrim Modelleri Yeniden Yazılıyor
Bu keşif, galaksi oluşumu üzerine kurulu mevcut teorileri yeniden düşünmeye zorluyor. Bugüne kadarki modeller, galaksilerin nispeten erken dönemlerde düzenli disklere dönüştüğünü varsayıyordu. Ancak Webb’in bulguları, “kaostan düzene geçiş” sürecinin beklenenden çok daha değişken ve uzun süren bir süreç olabileceğini gösteriyor.
Bu çalışma, evrende “Kozmik Öğle” (Cosmic Noon) olarak adlandırılan ve yıldız oluşumunun zirve yaptığı (evren yaklaşık 2-3 milyar yaşındayken) dönem öncesinde galaksilerin nasıl evrimleştiğini anlamamız için kritik bir öneme sahip.
Amatör gökbilimciler için bir not: Bu uzak galaksiler, yalnızca James Webb gibi gelişmiş uzay teleskopları ve spektroskopi yöntemleriyle incelenebiliyor. Ancak bu araştırma, evrenin kökenlerini anlamak için gökyüzünde “yüksek kırmızıya kaymış” (yüksek z) objeleri aramanın bilimsel önemini bir kez daha vurguluyor.
